Bài học: Nhân và chia số có nhiều chữ số

Chào các em học sinh!

Hôm nay chúng ta sẽ học một nội dung rất quan trọng trong chương trình Toán tiểu học, đó là phép nhân và phép chia số có nhiều chữ số. Bài học này sẽ giúp các em biết cách thực hiện phép tính khi các số trở nên lớn hơn, ví dụ như 123 x 4 hoặc 856 ÷ 2.

1. Phép nhân số có nhiều chữ số với số có một chữ số

Ví dụ: 123 × 4

Ta đặt tính và tính như sau:

    123
  ×   4
  ------
    492

Giải thích:

• 4 × 3 = 12, viết 2 nhớ 1
• 4 × 2 = 8, thêm 1 là 9
• 4 × 1 = 4
• Kết quả là 492

2. Phép nhân số có nhiều chữ số với số có hai chữ số

Ví dụ: 123 × 12

Ta đặt tính:

     123
   ×  12
  ------
     246   (123 × 2)
+ 1230    (123 × 10, lùi sang trái một hàng)
  ------
   1476

Vậy 123 × 12 = 1.476

3. Phép chia số có nhiều chữ số cho số có một chữ số

Ví dụ: 856 ÷ 2

Ta đặt tính và thực hiện từng bước:

   428
  -----
2 | 856
  - 8
    --
    05
   - 4
     --
     16
    -16
     --
      0

Vậy 856 ÷ 2 = 428

4. Phép chia có dư

Ví dụ: 125 ÷ 4

Ta thực hiện:

    31 dư 1
  ---------
4 | 125
  - 12
     --
     05
    - 4
      -
      1 (dư)

Vậy 125 ÷ 4 = 31 dư 1

5. Kiểm tra lại kết quả

Để kiểm tra kết quả phép nhân, ta lấy kết quả chia cho số đã nhân.

Ví dụ: 1476 ÷ 12 = 123

Với phép chia có dư, kiểm tra bằng cách:

31 × 4 + 1 = 124 + 1 = 125

6. Bài tập luyện tập

Bài 1:

Tính nhẩm:

• 123 × 3 = ?
• 456 × 2 = ?
• 789 ÷ 3 = ?

Bài 2:

Đặt tính rồi tính:

• 234 × 5
• 653 ÷ 7
• 123 × 21

Bài 3:

Viết phép chia và nêu kết quả có dư (nếu có):

• 127 ÷ 4
• 238 ÷ 6

7. Ứng dụng thực tế

Phép nhân và chia giúp các em tính toán nhanh trong cuộc sống:

• Tính số bút trong 5 hộp, mỗi hộp có 20 cây → 5 × 20 = 100 cây bút
• Chia đều 96 viên bi cho 4 bạn → 96 ÷ 4 = 24 viên mỗi bạn

8. Kết luận

Các em thân mến, phép nhân và chia số có nhiều chữ số tuy có vẻ phức tạp lúc đầu, nhưng nếu các em luyện tập chăm chỉ, các em sẽ làm thành thạo và chính xác. Hãy nhớ luôn đặt tính cẩn thận, nhân hoặc chia theo từng hàng, và kiểm tra kết quả sau khi làm xong nhé!